تعریف معلولیت جسمی و حرکتی:

با توجه به نوع معلولیت آسیب وارده شده، تعاریف گوناگونی از معلولیت جسمی- حرکتی به عمل آمده است، در همین ارتباط، هالاهان و کافمن معتقدند، « کودکان مبتلا به ناتوانایی های جسمانی به عنوان کسانی تعریف می شوند که محدودیت های جسمی غیر حسی یا مشکلات سلامتی شان موجب می گردد، در امر تحصیل یا یادگیری به خدمات ویژه در حد آموزش، تجهیزات یا تسهیلات نیازمند باشند.در تعریف کودکان معلول جسمی و حرمتی اینطور عنوان می کنند که به کودکان معلول جسمی- حرکتی گفته می شود که معلولیت جسمی آنها دارای ویژگی هایی است که مانع بروز کارآمد توانایی هایی بدنی یا جسمی شان می شود. هنگامی که شرایط جسمانی یک کودک اجازه شرکت عادی وی را در فعالیت های مدرسه ای یا انجام امور روزانه ندهد، او را معلول جسمی- حرکتی می نامند. بنابه تعریف یاد شده، دانش آموزی که با یک دست مصنوعی در تمام فعالیت هایی مدرسه از جمله برنامه هایی تربیت بدنی شرکت می کند، معلول جسمی- حرکتی، محسوب نمی شود، اما اگر شرایط جسمی دانش آموزی مانع از آن شود که برای مثال او بتواند وسیله ای را در دست بگیرد و یا از مکانی به مکان دیگر برود، یا از آبریزگاههای معمولی مدرسه استفاده کند، او از نظر جسمی معلول خوانده می شود.

انواع معلولیت جسمی و حرکتی:

1-     کودکان با معلولیت ها و بیماریهایی جسمی خفیف می توانند بدون وسایل کمکی، مهارتهای حرکتی ضروری را انجام دهند.

2-     کودکان با معلولیت های متوسط می توانند با کمک بست های پا و تنه، عصا، چوب زیر بغل و امثالهم در جامعه و مدرسه جابجا شوند.

3-     کودکان با معلولیت های شدید به صندلی چرخدار وابسته اند و نیاز به مراقبت های جدی دارند.

علل معلولیت جسمی-حرکتی:

این عوامل را می توان به عوامل پیش از تولد، هنگام تولد و پس از تولد تقسیم بندی نمود.

1-     آسیب های پیش از تولد: سن بالای بارداری، مصرف الکل و دخانیات، ضربه به سرجنین، بیماری های عفونی مادر مثل سرخچه

2-     آسیب های حین تولد کمبود اکسیژن در حین زایمان، ضربه به سر

3-     آسیب های پس تولد: بیماری های عفونی نظیر مننژیت تشنج بر اثر تب بالا

آسیب های زیر می توانند باعث اختلالات حرکتی و عدم کنترل حرکات اعضاء محیطی شوند:

1-     فلج مغزی: 

ضایعه مغزی قبل از اینکه مغز رشد کامل کند، به وجود می آید. علت بیماری مشخص نیست فقط در 60 درصد موارد علت ممکن است مربوط به بیماربهایی عفونی مادر، ضربه های مغزی، مسمومیت در زمان حاملگی، اشعه ایکس یا اختلال در تغذیه مادر باشد. آنچه مهم است اینکه مسئله ژنتیکی نیست.

2-     اسپینابیفیدا: 

عبارت از یک اختلال مادرزادی در بسته شدن مجرای نحاعی ستون فقرات در خط وسط می باشد. این اختلال معمولا در مراحل اولیه رشد جنین که دو نیمه تخم به هم نزدیک و کاملأ چسبیده رشد می کنند، به وجود می آید.

3-     فلج اطفال:

یک بیماری عفونی و ویروسی خطرناکی است که در همه سنین به خصوص در کودکان اتفاق می افتد و چون اکثریت مبتلایان را کودکان تشکیل می دهند بنابراین فلج اطفال خوانده می شود. بیماری های سلول های اعصاب حرکتی نحاع و یا مغز را مبتلا می سازد و آسیب بر حسب اینکه به کدام قسمت نخاع و یا مغز محدود شود، ممکن است اختلالات عضلانی، فلج انقباضی و ضعف عضلانی شدید ایجاد کند.

4-     اختلالات عضلانی- استخوانی: 

تحلیل و از بین رفتن سلول های عضلانی، بدون اختلال در نورونهای عصبی را میوپاتی گویند. در صورتی که میوپاتی پیش رونده و ارثی باشد به نام دیستروفی نامیده می شود، که انواع و اقسام زیادی دارد بهره هوشی این افراد عادی است.

5-     نقایص مادرزادی: 

حدود 3 درصد متولدین زنده مبتلا به نقایص مادرزادی مانند: درفتگی لگن، نقایص انگشتان دستها و پاها، اختلالات مادرزادی در سرو صورت و امثالهم هستند.

علل بوجود آمدن معلولیت ها:

1-     ژنتیکی: نابینایی

2-     مادرزادی: در طول دوران بارداری یا حین زایمان اتفتق می افتد مثل بیماری زردی

3-     سوانح و اتفاقات: بی احتیاطی کاری تصادفات

4-     بیماریها: تب بالا در نوزاد